Wedle danych statystycznych wkładka wewnątrzmaciczna jest metodą antykoncepcji, stosowaną przez zaledwie 1% kobiet. Tymczasem prawidłowo zaaplikowana, stanowi jedną z najskuteczniejszych forma zapobiegania nieplanowanej ciąży. Wskaźnik Pearla wynosi dla spirali hormonalnej 0,1–0,2, a dla tej pozbawionej hormonów – 06–0,8. Do tego wkładka domaciczna jest wyjątkowo wygodna w stosowaniu – po jej założeniu, skuteczność antykoncepcyjna utrzymuje się przez okres od 3 do 5 lat.
Wkładka wewnątrzmaciczna hormonalna – zastosowanie
Hormonalne wkładki wewnątrzmaciczne zapewniają bezpieczeństwo antykoncepcyjne dzięki uwalnianemu lewonorgestrelowi, czyli syntetycznemu progesteronowi. W zależności od rodzaju wybranej spirali dobowa dawka uwalnianego hormonu waha się od 13,5 mg do 52 mg. Doza lewonorgestrelu nie wpływa na większą bądź mniejszą skuteczność. Ta jest utrzymana tak przy niskich, jak i wysokich dawkach. Jednak uwolnienie w ciągu doby większej porcji hormonu wyraźniej wpływa na krwawienia. Niekiedy mogą one całkowicie ustąpić. Taki efekt jest często pożądany w przypadku kobiet z bardzo obfitymi miesiączkami.
Efektem działania wkładki hormonalnej jest zatrzymanie owulacji, zagęszczenie śluzu szyjkowego i przebudowa błon śluzowych macicy. Wszystko to ogranicza aktywność plemników, a nade wszystko zapobiega zapłodnieniu i zagnieżdżeniu się komórki jajowej.
Wkładka wewnątrzmaciczna jest wyjątkowo skuteczna. Wskaźnik Pearla wynosi tu 0,1–0,2. Nie może być jednak zastosowana u każdej kobiety. Stosowanie tego rodzaju spirali jest przeciwwskazane u pacjentki:
- w ciąży,
- z rakiem piersi,
- z otosklerozą,
- chorującej na zakrzepicę, trombofilię lub cukrzycę,
- z nadciśnieniem,
- powyżej 35 lat,
- nałogowo palącej tytoń,
- długotrwale unieruchomionej (np. po operacji).
Wkładka domaciczna niehormonalna – zastosowanie
W przypadku wkładki niehormonalnej bezpieczeństwo antykoncepcyjne zapewnia powłoka z miedzi medycznej lub stopu miedzi i złota. Niekiedy ma też wbudowany srebrny rdzeń. Uwalniane jony tych metali stwarzają w endometrium warunki niesprzyjające aktywności i ruchliwości plemników: stymulują wytwarzanie białych krwinek oraz zwiększają gęstość śluzu.
Ten typ spirali jest tylko minimalnie mniej skuteczny niż wariant uwalniający lewnorgestrel. W tym wypadku wskaźnik Pearla wynosi 0,6–0,8. Wkładka niehormonalna nie powinna być jednak zastosowana u kobiety:
- w ciąży,
- uczulonej na miedź, złoto lub srebro użyte w spirali,
- z chorobą Wilsona,
- z krwawieniami z macicy o niejasnym podłożu,
- z nowotworami, guzami, polipami oraz włókniakami,
- ze stanami zapalnymi miednicy mniejszej,
- z anomaliami budowy i funkcjonowania macicy.
Diagnostyka niezbędna przed zastosowaniem wkładki domacicznej
Zarówno wkładka domaciczna hormonalna, jak i niehormonalna nie może zostać zastosowana u pacjentki bez wcześniejszej diagnostyki. W badaniu ginekolog powinien uwzględnić:
- wywiad lekarski (personalny i rodzinny),
- badanie ginekologiczne,
- badanie USG,
- cytologię (klasyczną lub płynną),
- pomiar ciśnienia tętniczego,
- badanie piersi.
Po wykonaniu diagnostyki i uzyskaniu pozytywnych wyników pacjentce może zostać założona wkładka domaciczna: https://sklep.meringer.pl/kategoria/ginekologia/wkladki-wewnatrzmaciczne.
Zabieg należy wykonać w ostatnich dniach miesiączki albo tuż po ustąpieniu krwawienia. Jest to podyktowane potrzebą redukcji ryzyka założenia wkładki kobiecie będącej we wczesnej ciąży. Ponadto wykonanie zabiegu po 17. dniu cyklu zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia dokuczliwych powikłań jak ból i krwawienie z dróg rodnych. Jednocześnie aplikacja wkładki pomiędzy 11. a 17. dniem cyklu nie pociąga za sobą takich konsekwencji.
Po upływie 6. tygodni od założenia pacjentce spirali konieczne jest przeprowadzenie badania kontrolnego (np. USG), potwierdzającego prawidłowe ułożenie wkładki. Ma ono istotne znaczenie dla skuteczności antykoncepcyjnej tej metody. Z tego samego względu pacjentka powinna w okresie stosowania spirali pamiętać o corocznych kontrolach.
Bibliografia:
- A. Karowicz-Bilińska, E. Nowak-Markwitz i in., Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego dotyczące wskazań i bezpieczeństwa stosowania antykoncepcji hormonalnej oraz wewnątrzmacicznej, „Ginekologia Polska” 2014, nr 3, s. 234-239.
- R. Dębski, Antykoncepcja – metody zapobiegania niepożądanej. Część II. Medyczne (nienaturalne) metody zapobiegania niepożądanej, „Ginekologia Polska” 2007, nr 11, s. 834–841.