Trombocyty, czyli płytki krwi, stanowią bardzo ważny składnik płynu krążącego w naszych żyłach. Wymieniane są obok białych i czerwonych krwinek jako kluczowy składnik.Odpowiedzialne są przede wszystkim za uczestnictwo w procesach krzepnięcia krwi, ale na tym ich rola wcale się nie kończy. Zawartość trombocytów w organizmie określa wskaźnik PLT obliczany jako całkowita liczba płytek znajdujących się w milimetrze sześciennym krwi. Badanie poziomu trombocytów pozwala oszacować ewentualne wahania i jest to najbardziej kluczowy wskaźnik.
1. Płytki krwi – rola w organizmie
2. Choroby i zaburzenia związane z płytkami krwi
3. Wskazania do wykonania badania trombocytów
W zależności od metodologii przeprowadzanej analizy, normy trombocytów określane przez poszczególne laboratoria mogą się różnić. Najczęściej przyjmowany przedział to: 150-400 tys. na mm3 krwi. Po uzyskaniu takich wyników należy zgłosić się do lekarza w celu ich interpretacji. Niewielkie odchylenia wcale nie muszą być niepokojące.
Płytki krwi – rola w organizmie
Trombocyty są najmniejszym składnikiem krwi. Produkowane są w szpiku kostnym i żyją stosunkowo krótko, bo zaledwie około 10-12 dni. Mimo to w organizmie człowieka pełnią bardzo istotną rolę. Są odpowiedzialne przede wszystkim za prawidłowy przebieg procesów krzepnięcia krwi. Jeśli dochodzi do przerwania ciągłości naczynia krwionośnego, trombocyty osiadają na macierzy i zlepiają się ze sobą, tworząc zabezpieczający szczelinę czop płytkowy. Umożliwia to ponowny start procesu krzepnięcia. Następnie z obecnych w osoczu cząstek fibryny tworzą się włókna, między które wpadają trombocyty oraz erytrocyty. W ten sposób powstaje zwarta powłoka, czyli skrzep.
Na tym rola trombocytów się nie kończy, choć jest to ich główne zadanie. Poza tym jeszcze stymulacją wzrost fibroblastów, komórek mięśni gładkich oraz naczyń.
Choroby i zaburzenia związane z płytkami krwi
Poziom trombocytów najczęściej sprawdza się w czasie badań morfologicznych. Jeśli wykażą one zbyt wysoki lub niski poziom, kolejnym krokiem jest szczegółowa diagnostyka. Warto wiedzieć, że nadpłytkowość, czyli nadmiar trombocytów przez lata może pozostać niezauważony, a objawy, wynikające z tego stanu, utożsamiane z innymi chorobami. Podwyższony poziom nie zawsze musi jednak zwiastować ciężką chorobę. Bardzo często powody są czysto fizjologiczne, jak choćby przeciążenie organizmu aktywnością fizyczną, ciąża lub przebyty poród. Niestety, w cięższych przypadkach trombocytoza zwiastować może nowotwory, infekcje, stany zapalne lub niedokrwistość. Ich wysoki poziom może prowadzić do powstawania zakrzepów.
Przyczyny małopłytkowości, czyli poziomu poniżej normy też mogą być różne. Bywa, że takie wskazanie zwiastuje zaburzenia produkcji w szpiku kostnym w przebiegu choroby nowotworowej. Innym powodem bywa włóknienie szpiku, stany po radio- i chemioterapii, choroby wirusowe i autoimmunologiczne. Takie wyniki mają też osoby z niedoborami witaminy B12 i kwasu foliowego, alkoholicy oraz długotrwale przyjmujący niektóre leki.
Wskazania do wykonania badania trombocytów
Badanie poziomu trombocytów wykonuje się w przypadku krwawień o nieznanej przyczynie lub przy trudnościach z gojeniem się skaleczeń. Dla pewności stan swojego zdrowia powinny w tym badaniu skontrolować osoby z tendencją do powstania wybroczyn i siniaków oraz nawracających krwawień z nosa. Czasami trombocyty weryfikuje się przy obfitych miesiączkach, a także krwi obecnej w stolcu.