Mimo że rozpoczęte na poziomie systemowym działania zapewniające ciągłość leczenia po zawale i opiekę nad pacjentami z niewydolnością serca były udane, nadal priorytetem pozostaje profilaktyka i wdrażanie innowacyjnych procedur i technologii.
Większości chorób układu krążenia można zapobiec
Z danych Głównego Urzędu Statystycznego wynika, że co roku z przyczyn kardiologicznych umiera 175 tys. Polaków. Choroby układu krążenia są w Polsce główną przyczyną zgonów: u kobiet w co drugim przypadku, a u mężczyzn w 40 proc. przypadków.
Natomiast w Europie rokrocznie stwierdza się ponad 11 mln nowych przypadków chorób układu sercowo-naczyniowego i 3,9 mln zgonów z ich powodu.
Zdaniem ekspertów co najmniej 80 proc. przypadków chorób układu krążenia – takich jak zawał serca, udar mózgu czy niewydolność serca – można by zapobiec poprzez modyfikację czynników ryzyka sercowo-naczyniowego. Pięć podstawowych to nadciśnienie tętnicze, nadwaga (niestety duży wzrost wagi notuje się u dzieci i młodzieży), podwyższony poziom cholesterolu, palenie papierosów, zbyt mała aktywność fizyczna oraz niewłaściwy sposób odżywiania się.
Ciągłość leczenia i kompleksowa opieka pacjentów z chorobami serca
Aby zapewnić pacjentom po zawale ciągłość diagnostyki, rehabilitacji i leczenia kardiologicznego po wypisaniu ze szpitala, PTK – we współpracy z resortem zdrowia i NFZ – wdrożyło program KOS-Zawał oraz drugi, unikatowy w skali świata, program dotyczący opieki osób z niewydolnością serca KONS.
KOS – zawał
Składa się on z czterech modułów, które działają w okresie 12 miesięcy po zawale serca. : • interwencyjnego leczenia zawału mięśnia sercowego oraz – jeśli jest taka potrzeba – leczenia kardiochirurgicznego • elektroterapii (wszczepienia urządzenia stymulującego pracę serca) • kompleksowej rehabilitacji kardiologicznej • ambulatoryjnej opieki specjalistycznej (kardiologicznej).
Pacjenci, którzy są badani przez kardiologa krótko po zawale żyją dłużej, rzadziej doznają też kolejnego zawału serca, co ma duże znaczenie ekonomiczne dla służby zdrowia. Obecnie tylko co czwarty pacjent jest konsultowany przez kardiologia w ciągu pierwszych trzech miesięcy po zawale serca, a jedynie nieco ponad połowa w ciągu roku.
Uruchomiony pod koniec 2017 roku program jest w tej chwili realizowany w ok. 50 ośrodkach w 12 województwach, a 90 proc. ankietowanych pacjentów, uczestniczących w tym programie, pozytywnie ocenia jakość opieki.
KONS
Drugi, kompleksowy program – KONS − unikalny w skali świata, dotyczy opieki nad pacjentami z niewydolnością serca, która jest epidemią XXI wieku. Program ten zakłada systemowe zmiany polegające na zarządzaniu chorobą, czyli niewydolnością serca, przy współudziale podstawowej opieki zdrowotnej. Zaangażowani w nią będą nie tylko lekarze, lecz także wykształcone pielęgniarki, które będą uczyć pacjentów samoopieki i monitorowania choroby. Celem jest leczenie ambulatoryjne, a nie w szpitalu.
Cele tego programu to:
- wczesne wykrywanie niewydolności serca i określenie jej etiologii
- spowolnienie postępu niewydolności serca
- optymalne wykorzystanie zasobów dostępnych w leczeniu szpitalnym w opiece nad świadczeniobiorcami z niewydolnością serca poprzez wdrożenie czterostopniowego systemu referencyjności w opiece nad świadczeniobiorcami z niewydolnością serca
- poprawa długości i jakości życia świadczeniobiorców z niewydolnością serca oraz ograniczenia liczby zaostrzeń niewydolności serca.
Pilotaż programu Kompleksowej Opieki nad Pacjentem z Niewydolnością Serca (KONS) ogłoszony został w listopadzie 2018 roku, potrwa 2 lata i obejmie 5 tys. pacjentów leczonych w 6 ośrodkach w Polsce. Program uwzględnia elementy profilaktyki, diagnostyki, kardiologii interwencyjnej, elektroterapii, opieki ambulatoryjnej, farmakoterapii i rehabilitacji.
Jak podkreśla prof. Piotr Ponikowski, celem na najbliższe lata jest włączenie do programów KONS i KOS-Zawał jak najszerszego grona pacjentów i możliwie jak największej liczby ośrodków w całej Polsce. Oba programy powinny przyczynić się do ograniczenia śmiertelności z przyczyn kardiologicznych i zmniejszenia liczby Polaków zmagających się z chorobami układu krążenia.
Wprowadzanie innowacji i nowych technologii
Tworzenie i wspieranie zaawansowanych technologicznie rozwiązań dla kardiologii jest jednym z głównych celów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. Centra Doskonałości – jako ośrodki o charakterze edukacyjnym, referencyjnym i doradczym – miałyby pomóc w utrzymaniu leczenia chorób serca na wysokim poziomie oraz wprowadzeniu innowacyjnych procedur i technologii medycznych.
Zdaniem ekspertów Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego działalność Centrów mogłaby stanowić zaplecze merytoryczne dla wdrażania projektów naukowych realizowanych przez powstającą z inicjatywy Ministerstwa Zdrowia Agencję Badań Medycznych.
Polskie Towarzystwo Kardiologiczne podkreśla potrzebę rozwoju telemedycyny i teleopieki, które będą wspierać kardiologię w obliczu wyzwania, jakim jest starzejące się społeczeństwo, a także znaczenie wysokospecjalistycznych rejestrów medycznych. Ich prowadzenie daje szansę na stworzenie jednolitego systemu danych, który znacząco usprawni prowadzone projekty medyczne, pozwoli ocenić ich efekty i opracować kolejne skuteczne rozwiązania dla systemu ochrony zdrowia.