78% badanych mam(1) uważa, że edukacja żywieniowa w szkole top zadanie nauczycieli, zaraz po rodzicach. Również eksperci podkreślają istotną rolę pedagogów w przekazywaniu wiedzy – nie tylko tej wynikającej z programu szkolnego, ale też mającej znaczenie dla kształtowania u najmłodszych właściwych postaw żywieniowych. Jedną z inicjatyw wspierającą nauczycieli w przekazywaniu wiedzy na temat prawidłowego żywienia jest program „5 porcji zdrowia w szkole”, do którego zapisy zaczną się już w połowie sierpnia.
Prawidłowe odżywianie to start w zdrową przyszłość
Dziecko rozwija się i rośnie każdego dnia, a jego organizm czerpie składniki niezbędne do tego procesu z pożywienia. Dlatego zbilansowana, bogata w różnorodne składniki odżywcze dieta najmłodszych jest tak ważna. Tylko taka dostarczy dziecku wszystkich niezbędnych witamin i substancji mineralnych. – Podstawowym źródłem, niezbędnych do prawidłowego funkcjonowania organizmu, składników odżywczych są warzywa i owoce. Dlatego zaleca się, aby spożywać ich minimum 400 g dziennie w podziale na 5 porcji. Jedną z nich może stanowić szklanka soku. Możliwość zastąpienia jednej warzywno-owocowej porcji sokiem, to dobre rozwiązanie, szczególnie dla dzieci, które często nie chcą spożywać warzyw lub owoców w surowej postaci, a soki powstają z warzyw i owoców, dzięki czemu dostarczają podobną ilość składników odżywczych, co te produkty. Na przykład sok pomidorowy stanowi źródło potasu – pierwiastka pomagającego w prawidłowym funkcjonowaniu układu nerwowego i mięśni oraz w utrzymaniu prawidłowego ciśnienia krwi, a porcja soku pomarańczowego zapewni dzieciom około 100 % dziennego zapotrzebowania na witaminę C. Witamina ta jest szczególnie ważna dla dzieci, które często chorują, bowiem skraca czas infekcji, a także zwiększa przyswajanie żelaza, którego zapas zużywany jest w stanie zapalnym. Soki są dobrym pomysłem na urozmaicenie II śniadania jedzonego w szkole, mogą one stanowić porcję owoców, na zjedzenie których dzieci nie zawsze mają czas. Soki w opakowaniach kartonowych, w wygodny sposób dostarczają jedną z 5 porcji warzyw i owoców. Jednocześnie są bezpieczne, co jest szczególnie ważne, gdy dziecko spożywa posiłki na przerwie, często w trakcie zabawy z kolegami. Należy podkreślić, że prawidłowe odżywianie i edukacja dzieci w tym zakresie ma nie tylko znaczenie dla obecnego stanu zdrowia dziecka, ale stanowi też inwestycję w ich przyszłość. Dlatego dobrze, aby zaangażowali się w ten proces wszyscy – rodzice i opiekunowie, nauczyciele oraz inne osoby odpowiedzialne za kształtowanie właściwych postaw i nawyków dzieci – wyjaśnia dr Agnieszka Kozioł-Kozakowska, dietetyk, Adiunkt w Klinice Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia UJ Collegium Medicum.
Szkoła zdrowych nawyków
Jak zauważyła ekspert, nie tyko rodzice mają znaczący wpływ na kształtowanie wzorców zachowań u swoich dzieci. W momencie gdy najmłodsi wkraczają w wiek szkolny, obok nich pojawiają się też nauczyciele, którzy szczególnie dla najmłodszych uczniów, stają się często nowymi autorytetami w ich życiu. – Dobrze, aby przekazywana przez pedagogów wiedza dotyczyła nie tylko programu szkolnego, ale też by przekazywali informacje, które pomogą zaszczepić u dzieci prawidłowe nawyki. Dotyczy to między innymi zasad prawidłowego odżywiania, dzięki czemu uczeń będzie potrafił dokonywać dobrych wyborów np. w szkolnym sklepiku. Poza tym, dzięki zdobytej w szkole wiedzy, dziecko może też zachęcić rodziców do sięgania po wartościowe produkty – podkreśla Wioletta Krzyżanowska, Dyrektor Szkoły Podstawowej nr 323 w Warszawie. To cenny argument, ponieważ pomimo faktu, że większość mam rozmawia z dziećmi na temat zasad właściwego odżywiania, tylko 58% z nich daje im dobry przykład samym prawidłowo się odżywiając.2
– W Polsce, podobnie jak w innych krajach wysokorozwiniętych, zarówno dorośli, jak i dzieci wciąż jedzą za mało warzyw i owoców. Spożycie tych produktów wynosi tylko około 280 gram na osobę na dzień3 w stosunku do 400 gram zalecanych przez ekspertów. Tymczasem nieprawidłowe nawyki żywieniowe pojedynczych osób przekładają się na negatywne konsekwencje jeśli chodzi o stan zdrowia całego społeczeństwa, a w efekcie także ponoszone koszty ogólnokrajowe. Dlatego żywieniowa edukacja najmłodszych jest tak istotna, zarówno w domu, jak i w szkole. Wartościowe są wszelkie inicjatywy wspierające rodziców i nauczycieli w przekazywaniu najmłodszym wiedzy i wyrabianiu u nich nawyków związanych z prawidłowym odżywianiem – komentuje prof. dr hab. Krystyna Gutkowska – Dziekan Wydziału Nauk o Żywieniu Człowieka i Konsumpcji Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego.
Jedną z takich inicjatyw, jest program „5 porcji zdrowia w szkole”, który rozpocznie się już z początkiem nowego roku szkolnego. Ma on na celu zwrócenie uwagi na potrzebę zadbania o edukację w zakresie zbilansowanej diety już od najmłodszych lat i będzie częścią działań prowadzonych w ramach ogólnopolskiej kampanii informacyjno-edukacyjnej „5 porcji warzyw, owoców lub soku”.
Zapisy do programu rozpoczną się 13.08.2018 r.
Więcej szczegółów o programie i konkursie na stronie www.wszkole.5porcji.pl.
1 Raport z badania ilościowego IQS dla Michael Bridge, marzec 2018 r. Badanie CAWI Panel, ogólnopolska, matki dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej, klasy 2-3, N=203
2 Raport z badania ilościowego IQS dla Michael Bridge, marzec 2018 r. Badanie CAWI Panel, ogólnopolska, matki dzieci uczęszczających do szkoły podstawowej, klasy 2-3, N=203
3 Dane IERiGŻ oraz GUS za 2016 rok łącznie z wybranymi przetworami bez soków