Sztuczna inteligencja a ochrona zdrowia. Czy wykorzystanie AI może być nieetyczne?

Sztuczna inteligencja może stanowić przyszłość medycyny, w czym zgodna jest większość naukowców. Wynika to ze sporego zapotrzebowania na wysoko wykwalifikowanych pracowników ochrony zdrowia, których często brakuje. Także postęp technologiczny jest jednym z czynników, który wymusza zmiany w branży medycznej.

Sektor ochrony zdrowia mierzy się obecnie z wieloma wyzwaniami, które przez pandemię COVID-19 zostały dodatkowo spotęgowane. Również rosnące koszty opieki czy materiałów medycznych sprawiają, że dyskusje nad zastosowaniem wysoko rozwiniętych technologii przybierają na sile. Specjaliści są zdania, że AI pozwoli przynajmniej w części na rozwiązanie tych problemów i odegra istotną rolę w przekształcaniu branży opieki zdrowotnej. Sztuczna inteligencja ma również wielu przeciwników. Co do jednej kwestii wszyscy są jednak zgodni – naukowców prowadzących badania nad AI czeka jeszcze ogrom pracy.

Rola AI w medycynie

Sztuczna inteligencja oferuje całe spektrum zastosowań zarówno w medycynie jak i w innych dziedzinach. Korzyści te mogą istotnie wypływać na poprawę efektywności całego systemu opieki zdrowotnej. Jej zdolności analityczne i moc obliczeniowa znacznie przeważają możliwości ludzkiego mózgu. Stąd AI może być wykorzystywana do weryfikowania złożonych danych klinicznych. Dzięki pomocy w interpretacji skomplikowanych informacji medycznych – zarówno tekstowych, jak i wizualnych, sztuczna inteligencja może pomóc nam w szybszej i dokładniejszej diagnozie pacjentów. Algorytm AI opracowany przez naukowców ze Stanford University nauczył się rozpoznawania chorób na podstawie zdjęć RTG płuc. Z diagnozą tych schorzeń, na podstawie porównywania obrazów, AI poradziło sobie lepiej niż radiolodzy.

Naukowcy opisują wiele możliwości wykorzystania sztucznej inteligencji w medycynie. Wśród nich są między innymi:

  • pozyskiwanie spostrzeżeń z danych pacjentów,
  • wykrywanie podobieństw i wzorców,
  • wsparcie dla medyków,
  • wyszukiwanie informacji na potrzeby leczenia.

Zastąpienie pracy ludzkiej

Jako inne zastosowanie sztucznej inteligencji podaje się zastąpienie pracy ludzkiej. Większość błędów medycznych jest spowodowana zmęczeniem, którego u ludzi nie da się w żaden sposób uniknąć. AI pozwoli na zlikwidowanie tego problemu przez co zwiększy wydolność i efektywność systemu ochrony zdrowia. Sztuczna inteligencja pozwoli również na wsparcie lekarzy w krajach, które zmagają się z brakami personelu. Pozwoli ona na zastąpienie części medyków oraz skróci czas wykonywania bardzo złożonych czynności i obliczeń. 

W wielu przypadkach samo użycie AI będzie jednak niewystarczające. W prowadzeniu terapii oprócz umiejętności lekarskich i wiedzy równie ważny jest kontakt z pacjentem. Maszyny nie mogą wykazać się zdolnościami empatycznymi ani ocenić indywidualnych potrzeb pacjenta. Przewiduje się, że rola personelu medycznego w przyszłości ulegnie zmianie. Powstaną prawdopodobnie nowe stanowiska i kompetencje, które umożliwią współpracę między sztuczną inteligencją a człowiekiem. Zmianie ulegnie także relacja pomiędzy medykami a pacjentami i ich opiekunami. Profesjonaliści medyczni będą jednak zawsze potrzebni, ponieważ pacjenci, których niekoniecznie będzie ubywać, będą tego oczekiwali.

Sztuczna inteligencja a etyka

Przeciwnicy sztucznej inteligencji uważają, że nadmierne jej wykorzystywanie może prowadzić do sytuacji nieetycznych. Informacje na temat stanu zdrowia pacjenta są klasyfikowane jako dane wrażliwe. Wyciek tych informacji mógłby stanowić realne zagrożenie dla pacjenta. Dodatkowo AI sprawdzi się jedynie w niektórych segmentach medycyny (np. patomorfologia czy radiologia), ponieważ to właśnie w tych dziedzinach diagnoza może odbyć się poprzez porównywanie pewnych wzorców. Dyskusja toczy się również nad potencjalnymi błędami popełnianymi przez sztuczną inteligencję. Aby wprowadzenie AI stało się możliwe, konieczne jest zapewnienie odpowiednich regulacji prawnych, które zagwarantują, że będzie ona wykorzystywana w sposób etyczny.

Sztuczna inteligencja z pewnością stanowi przyszłość medycyny. Ciężko jest oszacować kiedy stanie się ona na tyle skuteczna i opłacalna by zastąpiła lub częściowo wspomogła pracę ludzką. Jej wykorzystanie może nam przynieść wiele korzyści, jednak trzeba pamiętać o konsekwencjach, które AI potencjalnie może wywołać.